HTX Nông Nghiệp Và Thủy Sản Hải Hậu, địa chỉ tại xã Hải Lý, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định hướng đến giá trị của xã hội, mang nét đặc trưng của vùng miền, cung cấp các sản phẩm ngon đặc sản của Hải Hậu và đặc biệt khôi phục và gìn giữ sản phẩm nước mắm truyền thống Nhà Thờ Đổ.
Sản phẩm nước mắm Nhà thờ đổ được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao tỉnh Nam Định năm 2021, sản phẩm mang tính biểu trưng, chỉ dẫn địa lý, giúp lưu lại giá trị và nét đẹp lịch sử.
Hàng trăm năm trước, sau công cuộc khai đê lấn biển, ở khu vực thuộc địa phận huyện Hải Hậu đã hình thành nên làng chài Xương Điền Văn lý. Ngôi làng chài này với nhiều nét văn hóa đặc trưng trong đó có nghề làm nước mắm. Người dân làng chài đã sử dụng những nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên như cá, muối tại địa phương để kéo rút nước mắm nhĩ làm cốt đầu tiên. Đây chính là sự khởi nguồn cho một công thức làm nên thứ gia vị hảo hạng.
Qua nhiều năm tháng, dưới tác động của biến đổi khí hậu, quá trình xâm nhập của biển dẫn đến diện tích đất liền bị thu thu hẹp. Đỉnh điểm là năm 2007, cơn bão số 7 đã tàn phá lớp đê biển cuối cùng, nhấn chìm toàn bộ ngôi làng chài xuống biển, chỉ để lại duy nhất một tháp chuông và một phần ngôi nhà thờ trái tim chúa mà hiện nay người ta vẫn gọi là Nhà thờ đổ như nhắc lại một giá trị lịch sử lâu đời của ngôi làng chài xưa đó.
Mặc dù ngôi làng đã không còn, nhưng công thức làm nước mắm truyền thống thì vẫn được truyền từ đời này sang đời khác, lưu trữ và phát triển tới tận ngày nay với tên gọi Nước mắm Nhà thờ đổ.
Theo quan niệm của người bản địa, mỗi khi đi biển, vì nước mắm Nhà thờ đổ có độ đạm tự nhiên cao nên dân làng thường uống một chút nước mắm trước khi lặn để đỡ lạnh và chống đông máu khi xuống vùng biển lạnh.
Với quan điểm giữ trọn hương vị truyền thống mà cha ông đã đúc rút, nước mắm Nhà thờ đổ là loại nước mắm đặc trưng sử dụng nguyên liệu sẵn có tại địa phương. Để sản xuất nước mắm truyền thống ngon trước tiên phụ thuộc vào việc chọn nguyên liệu.
– Muối: Phải là muối tại Hải Lý, Hải Hậu có tỉ lệ nguyên chất lên đến 95% cùng lượng iot trong nhóm cao nhất cả nước. Muối dùng ủ cá phải tinh khiết, có độ kết tinh cao, ít tạp chất. Trước khi đem ủ cá, muối được lưu kho 12 tháng nhằm loại bớt ion gốc kim loại, gây ra những tác động bất lợi trong nước mắm (chát, đắng, nóng cổ).
– Cá: Hầu như loại cá nào cũng làm được nước mắm nhưng để cho ra nước mắm có giá trị cảm quan, chỉ tiêu chất lượng và dinh dưỡng cao nhất chỉ có thể là cá cơm than, cơm trắng. Cá được đánh bắt đúng mùa vụ, lúc con cá trưởng thành, béo mập, để cho ra nước mắm có độ đạm cao nhất. Cá càng tươi, càng ít cá tạp, càng béo mập thì nước mắm càng sạch và hảo hạng.
Người làm nước mắm tuân thủ tuyệt đối từng quy trình chế biến sản phẩm, HTX đã áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến HACCP (Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn). Cách ủ mắm hoàn toàn thủ công, trải qua khoảng thời gian từ 1 – 2 năm. Những giọt nước mắm chất đầu tiên ra đời có màu đậm, trong, có mùi nhẹ rất riêng.
Sản phẩm nước mắm Nhà thờ đổ mang tính biểu trưng, chỉ dẫn địa lý, giúp lưu lại giá trị và nét đẹp lịch sử. Tuy ngôi làng chài bị xóa sổ nhưng tinh hoa của biển, công thức riêng biệt với giá trị hàng trăm năm vẫn còn đó. Cho dù ngôi tháp chuông cuối cùng có bị sập hẳn thì vẫn còn giá trị bằng sản phẩm.
Trong thời gian tới HTX Nông Nghiệp Và Thủy Sản Hải Hậu sẽ tiếp tục hoàn các thủ tục để tham gia đánh giá nâng hạng sản phẩm OCOP từ 3 sao lên 4 sao.
Lấy tiêu chí an toàn – chất lượng – uy tín làm hướng phát triển, nước mắm Nhà thờ đổ từ vùng quê biển Hải Hậu chắc chắn sẽ đem những sản phẩm tốt nhất đến tận tay người tiêu dùng. Nước mắm Nhà thờ đổ truyền thống hương xưa, hương vị nhớ mãi trong lòng mỗi người./